“ผ้าพิมพ์ลาย ซักได้ไหม”

ก่อนจะไปถึงเรื่อง “ผ้าพิมพ์ลายซักได้ไหม” เราต้องมาทำความเข้าใจก่อนว่า ผ้าพิมพ์ลายนั้นทำจากเส้นใย (Fiber) ประเภทไหน ในวงการอุตสหกรรมสิ่งทอ จะมีเส้นใย 2 ชนิดใหญ่ ๆ คือ เส้นใยธรรมชาติ (Natural Fiber) และเส้นใยสังเคราะห์ (Polyester) ที่นิยมมาใช้ทำผ้าพิมพ์ลาย

ภาพที่ 1 ผ้าพิมพ์เส้นใยธรรมชาติ (ผ้าไหม)

เส้นใยธรรมชาติ (Natural Fiber) คือ เส้นใยที่ได้จากธรรมชาติ เช่น ใยฝ้าย ใยป่าน ไหม เป็นต้น แล้วมาผ่านกระบวนการปั่นเกลียวด้าย จากนั้นเอาด้ายนั้นมาทอเป็นผืนผ้า เมื่อได้เป็นผืนผ้า ก็เอาผ้าผืนนั้นมาพิมพ์ด้วยเครื่องพิมพ์ประเภทต่าง ๆ เช่น DTG การพิมพ์ตรงลงหน้าผ้า ซึ่งคุณสมบัติของเส้นใยธรรมชาตินี้ จะให้ผิวสัมผัสด้าน เมื่อพิมพ์ลายแล้วจะทำให้สีสดน้อยลง เส้นใยจะดูซับความสดของสีที่เราพิมพ์ การซักและทำความสะอาดจึงควรระวังการใช้สารฟอกขาว การปั่นเครื่องก็จะทำให้สีพิมพ์ค่อย ๆ หลุดออก ทำให้สีสดน้อยลง อีกทั้งการตากให้แห้งก็ควรทำในที่ร่ม เพราะความร้อนแรงของแสงแดด โดยเฉพาะเมืองไทยจะทำให้ผ้าสีซีดเร็วมาก ตากผ้าในที่ร่ม สีก็จะคงทนได้นานขึ้น

ภาพที่ 2 ผ้าพิมพ์เส้นใยสังเคราะห์ Polyester

เส้นใยสังเคราะห์ (Polyester) คือ เส้นใยที่ได้จากการสังเคราะห์พลาสติกปั่นเกลียวออกมาเป็นเส้นด้าย แล้วนำมาทอเป็นผืนผ้า การพิมพ์ผ้าโพลีเอสเตอร์นั้น ส่วนใหญ่จะใช้ระบบการพิมพ์ Digital Printing หรือ บางที่ก็จะพิมพ์ด้วยเทคนิค Sublimation เพราะโพลีเอสเตอร์นั้น ทนความร้อนได้สูง ไม่ซับน้ำเหมือนผ้าใยธรรมชาติ อีกทั้ง เมื่อพิมพ์แล้ว สีก็จะสด มีเงานิด ๆ อีกด้วย ส่วนการซักและทำความสะอาดก็ควรหลีกเลี่ยงสารฟอกขาวเช่นกัน เพราะถึงจะมีสีสันที่สวยสดใสแต่หากได้โดนสารฟอกขาวละก็ ลายหายหมดแน่นอน การซักเครื่องก็ทำได้แบบไม่ต้องกังวล แต่การตากผ้านั้นก็ยังสนับสนุนให้ตากในที่ร่ม หรือ กลับด้านตาก เพราะเมืองไทยของเรานั้นแดดร้อนเหลือเกิน

เมื่อมาถึงตรงนี้ เราก็พอจะเข้าใจเส้นใยทั้ง 2 ชนิดแล้วนะคะ ว่ามีที่มายังไง และมีคุณสมบัติแบบไหนกันบ้าง ทั้งนี้ การจะเลือกผ้าไปพิมพ์ก็ต้อดูก่อนว่าเราจะใช้เทคนิคไหนในการพิมพ์ผ้าของเรา เพราะไม่ใช่ว่าผ้าทั้ง 2 ชนิดนี้ จะใช้เครื่องพิมพ์แบบเดียวกันได้ ถึงจะเป็นระบบ Digital Printing เหมือนกัน แต่การใช้สีในการพิมพ์ไม่เหมือนกันนะคะ (เทคนิคการพิมพ์จะกล่าวในบทต่อไป)

 แล้วเราจะทราบได้อย่างไรว่าอันไหนผ้าใยธรรมชาติ อันไหนผ้าใยสังเคราะห์ เทคนิคง่าย ๆ ในการทดสอบ คือ เผาผ้า ใช่ค่ะ เราต้องเผาเส้นใย เผาเศษผ้าเพื่อทดสอบว่าผ้าตัวไหนคือใยสังเคราะห์และตัวไหนคือโพลีเอสเตอร์ เริ่มพิศวงขึ้นมาแล้วใช่ไหมคะ ครั้งหน้าจะมาอธิบายถึงการทดสอบผ้า รวมถึงเทคนิคการพิมพ์ในแบบต่าง ๆ เพราะหากพลาดตรงนี้ไป วันหนึ่ง เราไปเหมาผ้ามาพิมพ์แล้วเกิดพิมพ์ไม่ได้ขึ้นมา งานนี้แทนที่จะได้เผาชิ้นเล็ก ๆ กลับเป็นต้องเผ้ายกม้วน

ภาพที่ 3 ตัวอย่างการทดสอบผ้าด้วยการเผาเศษผ้า

จากภาพด้านบน ชิ้นผ้าทางซ้ายมือจะเป็นผ้าใยธรรมชาติ เวลาเราเผามันจะค่อย ๆ ลามแต่ไฟจะติดนาน กลิ่นจะคล้ายๆ ผมไหม เศษไม้ไหม้ๆ ส่วนชิ้นผ้าทางชวามือ จะเป็นผ้าโพลีเอสเตอร์ ซึ่งเมื่อเผาแล้วจะมีกลิ่นคล้ายๆ พลาสติกไหม้ ไฟจะไม่ลามแต่มันจะทิ้งขอบแข็งๆ ก้อนๆ

         แล้วผ้าตัวไหนดีที่สุด อันนี้ก็ขึ้นอยู่กับการใช้งานของเราค่ะ ขึ้นอยู่กับว่าเราจะใช้ผ้าไปทำอะไร ทั้ง 2 ชนิดนี้มีคุณสมบัติและราคาที่ต่างกัน เราต้องคอยศึกษาและทดลองพิมพ์ไปเรื่อยๆ จนกว่าจะเจอผ้่เนื้อคู่ของเรา